Patent/Faydalı Model Belgesi Nedir?
Sınırlı bir süre ve yer için patent/ faydalı model sahibine, üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını veya ithal edilmesini engelleme amacıyla tanınan tekel haklarıdır. Belge, buluşun sahibine Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilir. Bu belgeler, buluş yapan kişiye, buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli bir süre için korunmasını sağlar.
Patent | Faydalı Model | |
Koruma Süresi | 20 Yıl | 10 Yıl |
Tescil sahibi patent belgesi ile kendisine tanınan bu hak çerçevesinde;
- Buluşu kendisi kullanabilir
- Buluşun kullanımı için başka kişilere izin verebilir (lisans)
- Buluşu izinsiz kullananların önlenmesi için yasal yollara başvurabilir
Patent koruması açısından ülkeler birbirlerinden bağımsızdır. Buluşu yapan hangi ülkelerde
patent koruması istiyor ise, o ülkeye patent verilmesi için başvurmak zorundadır.
Buluş nedir?
Buluş, “teknik bir soruna teknik bir çözüm yolu gösteren” bir fikir ürünüdür.
Buluşun patent ve faydalı model belgesi verilerek korunması ölçütleri, “yenilik”, “sanayiye
uygulanabilirlik” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığıdır.
Buluşumu Neden Korumalıyım?
Zaman, emek, para, birikim, sabır harcanarak yapılan buluşları hiçbir çaba harcamadan taklit eden kişilere karşı korumak için buluşları tescilletmek önemlidir. Patent / Faydalı Model Belgesi almak isteyen buluşçu BULUŞ İDDİASI ile yola koyulur. Başvuru yapıldıktan sonra, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patent verilebilirlik ölçütleri açısından
incelenir. Tüm kriterleri taşıyorsa, buluşu görüşlere ve itirazlara açılır. Tüm rakiplerine ve tüm toplumun görüşlerine açık bir şekilde, iddiasını dile getiren ve karşılığında patent belgesini alan buluşçu, yeniliği kabul edilmiş ve belgelenmiş buluşu ile rakipleri karşısında üstünlük, haksız kazançları engelleyebilmek adına yetkinlik kazanır.
Patent Belgesi Alma Süreci
Türkiye’de patent belgesinin verilmesi için tek yetkili kurum Türk Patent ve Marka Kurumu’dur.
Patent almak için yapılan resmi başvuru, Kanun’un 95 inci maddesine göre şekli şartlara uygunluk açısından incelenir. Şekli şartlara uygun olan veya uygunsuzluğu giderilmiş başvurular için araştırma talep edilir.
Başvuru, başvuru sahibinin erken yayım talebine göre veya başvuru veya rüçhan hakkı tarihinden itibaren 18. ayın dolması ile bültende yayımlanır.
Araştırma raporunun tebliğinden itibaren 3 ay içinde inceleme talep edilir.
İnceleme raporunun olumlu olması veya olumsuzlukların giderilmesi halinde patent 20 yıl için verilir. Raporun olumsuz olması halinde inceleme talebi 2 kez daha tekrarlanır.
Belge kararından itibaren 6 ay içinde yayınlanan patent kararına üçüncü kişiler itiraz edebilir. Üçüncü kişilerin itirazına patent sahibi görüşlerini sunabilir veya patentte değişiklik yapabilir.
İtiraz, patent sahibinin görüşleri ve patentte değişiklik talepleri de dikkate alınarak, kurul tarafından incelenir. Kurul kararına göre patent hükümsüz olur veya patent korumasının devamına karar verilir.
Faydalı Model Belgesi Alma Süreci
Türkiye’de faydalı model belgesinin verilmesi için tek yetkili kurum Türk Patent ve Marka Kurumu’dur.
Faydalı model belgesi almak için yapılan başvuru, Kanun’un 143.maddesine göre şekli şartlara uygunluk açısından incelenir. Şekli şartlara uygun olması veya uygunsuzluğun giderilmesi halinde, başvuru sahibi tarafından araştırma raporunun düzenlenmesinin talep edilmesinden sonra, araştırma raporu düzenlenir ve yayımlanır. Araştırma raporunun içeriğine başvuru sahibi itiraz edebilir ve üçüncü kişiler görüş bildirebilir.
Son aşamada, araştırma raporu, varsa itirazlar veya görüşler de değerlendirilerek, eğer ölçütleri karşılıyor ise, faydalı model belgesinin verilmesine karar verilir. Faydalı Model Belgesi 10 yıl için verilir.
Maliyetler / Teşvikler
Yurt içinde patent alma işlemleri ile ilgili resmi ücretler Türk Patent ve Marka Kurumu’nun web sitesindeki (www.turkpatent.gov.tr) Patent İşlem Ücretleri ve Faydalı Model Belgesi İşlem ücretleri kısımlarından öğrenilebilir.
İnceli Patent’in patent vekillik hizmeti ile ilgili işleyiş, tarife ve benzeri ayrıntılar
için info@incelipatent.com adresine mail atabilirsiniz.
Yurt Dışı Patent İşlemleri
Türkiye’de alınan bir patent veya faydalı model belgesi ile sağlanan koruma, sadece
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde geçerli olduğundan, söz konusu buluşun diğer ülkelerde de korunabilmesi için koruma düşünülen ülkelerde ayrıca başvuru yapılması gerekmektedir.
Yurtdışında patent başvurusu yapılmasında kolaylık sağlayan, Türkiye’nin de üye
olduğu, Uluslararası ve Bölgesel Andlaşma ve Sözleşmeler bulunmaktadır. Bu Sözleşmeler ve andlaşmalar, başvuru işlem sürelerinin ve maliyetlerin azaltılmasını amaçlamaktadır.
- Patent İşbirliği Andlaşması (PCT)
- Avrupa Patenti Sözleşmesi (EPC)
- Afrika Fikri Mülkiyet Organizasyonu (OAPI)
- Avrasya Patenti Başvurusu ve Avrasya Patenti
- Afrika Bölgesi Fikri Haklar Organizasyonu (ARIPO)
- Körfez Ülkeleri Konseyi (GCC)
Patent İşbirliği Andlaşması (PCT)
1 Ocak 1995 tarihinden itibaren Türkiye’nin de üye olduğu yaklaşık 151 üyesi olan
Patent İşbirliği Andlaşması’na (PCT) göre, Türkiye’de başvuru yapıldıktan sonra 12 ay içinde veya Türkiye’de başvuru yapılmadan doğrudan PCT başvurusu yapılabilmektedir.
Çevrimiçi yapılan uluslararası başvurularda, işlemlerin kısa sürede ve hızlı
tamamlanmasının yanı sıra başvurunun direkt WIPO’ya çevrimiçi iletilmesi ile resmi
ücretlerde indirim avantajından faydalanılmaktadır.
PCT başvurusu kapsamında araştırma ve ön inceleme (zorunlu değildir) işlemlerinden
sonra, başvuru uluslararası aşamadan ulusal aşamaya geçmektedir. Rüçhan tarihinden itibaren 30 aylık bir süre içerisinde seçilen üye ülkelerde ulusal aşamaya geçiş gerçekleştirilmektedir.
Faydalı Model koruması olmayan ülkelerde Türkiye’deki faydalı model başvurusuna
dayalı olarak patent başvurusu yapılabilmektedir.
Avrupa Patenti Sözleşmesi (EPC)
Türkiye, Avrupa patentlerinin verilmesi ile ilgili Avrupa Patenti Sözleşmesine
29/01/2000 tarihinde katılmıştır. Sözleşme tek bir başvuru ile Avrupa Patenti Sözleşmesine üye tüm ülkeler için patent alınmasını sağlamaktadır.
EP başvuruları doğrudan European Patent Office (EPO) nezdinde çevrimiçi olarak
yapmaktadır.
Avrupa Patent Sözleşmesi, buluşların korunması konusunda Avrupa devletleri
arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesini ve bu amaçla tek ve yeknesak bir patent verilmesi
sisteminin kurulmasını amaçlamıştır.
Avrupa Patenti Sözleşmesi; başvuru, araştırma, inceleme ve belge verilmesi işlemlerini
tek bir başvuru çatısı altında yapılmasını sağlamaktadır. Avrupa Patenti düzenlendikten sonra, istenilen üye ülkelerde ulusal patente dönüştürülebilmekte ve her ülkenin ulusal yasalarına göre korunmaktadır.
Afrika Fikri Mülkiyet Organizasyonu (OAPI)
Fransızca konuşan Afrika ülkelerinden 17 Afrika ülkesinde fikri haklar koruması sağlayan
bölgesel nitelikli örgüttür.
Avrasya Patenti Sözleşmesi
Avrasya Patent Sözleşmesi, 12 Ağustos 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Büyük ölçüde
Avrupa Patent Sistemine benzeyen Avrasya Patent Sistemine benzemektedir.
Başvuru sahipleri doğrudan Avrasya Patent Ofisi’ne veya üye ülkelerin yerel ofislerine
başvurabilmektedir. Avrasya Patenti için başvuru Rusça olarak yapılmakta, diğer dokümanlar Rusça tercümeleri verilmek sureti ile herhangi bir dilde sunulabilmektedir.
Afrika Bölgesel Fikri Haklar Örgütü (ARIPO)
İngilizce konuşan Afrika ülkelerinden 19 Afrika ülkesinde fikri haklar koruması sağlayan
bölgesel nitelikli örgüttür.
Körfez Ülkeleri Konseyi Başvurusu (GCC)
Körfez İş birliği Konseyi (GCC) adı altındaki ülkelerde patent başvuru işlemleri
gerçekleştirilmektedir.